Βήχας: Τι είναι, ποιες είναι οι αιτίες του
και πώς Σταματάει
και πώς Σταματάει
Πόσα είδη βήχα υπάρχουν;
Μερικά συνηθισμένα είδη βήχα είναι τα εξής:
- Ξηρός, μη παραγωγικός βήχας
- Υγρός, παραγωγικός βήχας
- Νυχτερινός βήχας
- Οξύς βήχας
- Χρόνιος βήχας
Ξηρός έναντι υγρού βήχα
Λένε, «Δύο πράγματα δεν κρύβονται: ο βήχας και ο έρωτας». Αυτή η παλιά παροιμία, σύμφωνα με κάποιους επιστήμονες, αναφέρεται στο αντανακλαστικό του βήχα. Όταν το σώμα μας θέλει να βήξει, απλά δεν μπορείτε να κάνετε τίποτα για να το σταματήσετε2.
Κατά κανόνα, χρησιμοποιούμε τον όρο «ξηρός βήχας» για να περιγράψουμε τον βήχα χωρίς βλέννα ή φλέμα και τον όρο «υγρός» ή «παραγωγικός βήχας» για να περιγράψουμε τον βήχα με φλέμα3. Σε ένα κρυολόγημα ή στη γρίπη και τα δύο είδη βήχα προκαλούνται από το ίδιο αίτιο: μια ιογενή λοίμωξη. Όταν υπάρχει φλεγμονή στους αεραγωγούς, το αντανακλαστικό του βήχα γίνεται υπερευαίσθητο και μπορεί επίσης να υπάρξει αύξηση στην παραγωγή βλέννας1,3.
Με το κρυολόγημα ή τη γρίπη, μπορεί να έχετε τόσο ξηρό βήχα όσο και παραγωγικό βήχα σε διάφορα σημεία κατά την πορεία της ιογενούς λοίμωξης1. Συνήθως, ο βήχας ξεκινά ως «ξηρός» ή μη παραγωγικός και γίνεται παραγωγικός αργότερα, όταν η φλεγμονή εξαπλωθεί στους κατώτερους αεραγωγούς, προκαλώντας την παραγωγή βλέννας από τους πνεύμονες1.
Οι διάφοροι ήχοι του βήχα στους ενήλικες και στα παιδιά
Ο βήχας μπορεί επίσης να ταξινομηθεί σε διάφορες κατηγορίες με βάση τον ήχο του. Για παράδειγμα, στους ενήλικες οι διάφοροι τύποι ήχου του βήχα περιλαμβάνουν4:
- Βαθύ
- Με ρόγχο
- Χαλαρό
- Παραγωγικό
- Με συριγμό
- Υλακώδη
Από την άλλη στα παιδιά5:
- Ξηρός βήχας, όπως στην περίπτωση του κρυολογήματος ή της γρίπης
- Ξηρός/κοφτός βήχας, όπως στην περίπτωση της πνευμονίας
- Υλακώδης/βαθύς βήχας, όπως στην περίπτωση της ψευδομεμβρανώδους λαρυγγίτιδας
- Υλακώδης/σαν κλαγγή βήχας, όπως στην περίπτωση του καθ’ έξιν βήχα
- Σπασμωδικός/παροξυσμικός, όπως στην περίπτωση του παροξυσμικού βήχα, ή της λοίμωξης από κοκκύτη
Σας συμβουλεύουμε να επισκεφθείτε έναν γιατρό για να διαγνώσει το είδος του βήχα, ειδικά στα παιδιά.
Οξύς έναντι χρόνιου βήχα
Τέλος, ο βήχας μπορεί επίσης να ταξινομηθεί με βάση τη διάρκεια ως6:
- Οξύς: Είναι ο βραχυχρόνιος βήχας, που διαρκεί 3 εβδομάδες ή λιγότερο
- Υποξύς: Ο βήχας που διαρκεί από 3 έως 8 εβδομάδες
- Χρόνιος: Αυτός είναι ο πιο μακροχρόνιος βήχας. Ο βήχας θεωρείται χρόνιος εάν διαρκεί πάνω από 8 εβδομάδες.
Ποια είναι η σωστή αντιμετώπιση;
Εάν έχετε βήχα λόγω μίας λοίμωξης του αναπνευστικού, όπως ένα κρυολόγημα ή η γρίπη, δεν υπάρχει ακόμη κάποιο φάρμακο που να μπορεί να τον θεραπεύσει. Υπάρχουν, όμως, πολλά πράγματα που μπορείτε να κάνετε για να απαλύνετε τα συμπτώματά σας και μερικά είδη σιροπιών για τον βήχα που μπορείτε να δοκιμάσετε.
Για παράδειγμα, μπορείτε να δοκιμάσετε κατασταλτικά του βήχα τα οποία αμβλύνουν το αντανακλαστικό του βήχα, καθιστώντας σας λιγότερο ευαίσθητους στον βήχα6. Όταν ο βήχας γίνεται παραγωγικός, τα αποχρεμπτικά μπορούν να βοηθήσουν στην απομάκρυνση της βλέννας6.
Αυτά τα φάρμακα για τον βήχα είναι συνήθως διαθέσιμα χωρίς ιατρική συνταγή. Πέραν των σιροπιών υπάρχουν και άλλες μέθοδοι για να καταπολεμήσετε τον βήχα στους ενήλικες και συγκεκριμένα βήματα για την αντιμετώπιση του βήχα στα παιδιά.
Πώς αντιμετωπίζεται ο ξηρός βήχας
Ακολουθούν μερικές συμβουλές για την ανακούφιση από τον ξηρό βήχα7,8:
- Μείνετε καλά ενυδατωμένοι πίνοντας άφθονο νερό.
Αυτό θα διατηρήσει τον λαιμό σας υγρό και θα καταπραΰνει αυτόν τον ξηρό ερεθισμό που μοιάζει με γαργαλητό. - Πιείτε ένα ζεστό ρόφημα, όπως τσάι με μέλι και λεμόνι, για να καταπραΰνετε τον λαιμό σας.
- Πάρτε μια παστίλια που μπορείτε να πιπιλίσετε. Αυτό θα σας βοηθήσει να λιπάνετε το λαιμό σας και να καταπραΰνετε τον ερεθισμό.
- Καταναλώστε μια κουταλιά μέλι8.
- Προσπαθήστε να κάθεστε σε όρθια θέση και αποφύγετε να ξαπλώσετε ανάσκελα8, καθώς αυτό μπορεί να επιδεινώσει τον βήχα σας.
- Ορισμένες μη συνταγογραφούμενες φυτικές θεραπείες όπως το πεντάνευρο, το θυμάρι και το marshmallow (PhytoBisolvon® Complete), έχει αποδειχθεί ότι ανακουφίζουν επίσης από τον βήχα9,10.
Πώς αντιμετωπίζεται ο παραγωγικός βήχας
Ακολουθούν μερικές συμβουλές για την ανακούφιση από τον υγρό, παραγωγικό βήχα:
- Δοκιμάστε να ξαπλώσετε στο πλάι ή να καθίσετε με την πλάτη όρθια. Αυτές οι θέσεις θα σας βοηθήσουν να απομακρύνετε το φλέμα από τους πνεύμονές σας7.
- Εισπνεύστε ατμό, κάνοντας εισπνοές ή κάνοντας ένα ζεστό ντους7.
- Προσπαθήστε να αναπνέετε από τη μύτη, καθώς η αναπνοή από το στόμα μπορεί να επιδεινώσει τον βήχα7.
Μη συνταγογραφούμενα φάρμακα για τον βήχα, όπως η υδροχλωρική βρωμεξίνη (Bisolvon®), μπορούν να ρευστοποιήσουν τη βλέννα στους αεραγωγούς σας και να βοηθήσουν στην απομάκρυνσή της9.
Πώς μπορείτε να ανακουφιστείτε από τον νυχτερινό βήχα
Ακολουθούν μερικές συμβουλές για την ανακούφιση από τον νυχτερινό βήχα:
- Προσπαθήστε να κοιμάστε στο πλάι και όχι ανάσκελα κατά τη διάρκεια της νύχτας8,12. Όταν κοιμάστε ανάσκελα, ο λαιμός είναι πιο στενός, γεγονός που μπορεί να ερεθίσει τους υποδοχείς του βήχα και να σας κάνει πιο ευαίσθητους στον βήχα12.
- Μπορείτε επίσης να δοκιμάσετε να κοιμάστε σε ελαφρώς όρθια θέση8. Χρησιμοποιήστε μερικά μαξιλάρια για να στηριχτείτε κατά τη διάρκεια του ύπνου, καθώς αυτό μπορεί να βοηθήσει στην αναπνοή σας και να απομακρύνει τα φλέματα από τους πνεύμονες8.
Πότε είναι σοβαρός ο βήχας;
Τα αίτια του βήχα μπορεί να είναι πολλά, από το κοινό κρυολόγημα έως τη βρογχίτιδα, το άσθμα ή τις αλλεργίες6. Επομένως, είναι σημαντικό να μην κάνετε αυτοδιάγνωση και να συμβουλεύεστε πάντα έναν γιατρό εάν ανησυχείτε για τον βήχα σας.
Θα πρέπει επίσης να επισκεφτείτε τον γιατρό σας εάν έχετε οποιοδήποτε από τα ακόλουθα συμπτώματα14:
- ο βήχας σας επιμένει για πάνω από 3 εβδομάδες
- ο βήχας σας είναι βαρύς ή επιδεινώνεται ξαφνικά
- βήχετε και αισθάνεστε γενικά έντονη αδιαθεσία
- έχετε πόνο στον θώρακα ή δυσκολεύεστε να αναπνεύσετε, επιπλέον του βήχα
- βήχετε και έχετε χάσει βάρος χωρίς να το επιδιώκετε
- βήχετε και έχετε πρησμένους αδένες (νιώθετε πρήξιμο ή πόνο στον λαιμό σας)
- έχετε μια πάθηση που εξασθενεί το ανοσοποιητικό σας σύστημα ή υποβάλλεστε σε χημειοθεραπεία
Θα πρέπει να επισκεφτείτε αμέσως έναν γιατρό εάν με το βήχα αποβάλετε αίμα14.
Να συμβουλεύεστε τον γιατρό ή τον φαρμακοποιό σας για κάθε κατάσταση ή σύμπτωμα που μπορεί να παρατηρηθεί
Συχνές Ερωτήσεις
Ο βήχας στην πνευμονία μπορεί να είναι ξηρός ή παραγωγικός, με παραγωγή φλεμάτων16.
Προϊόντα
MeliaBisolvon®
Σιρόπι 2 σε 1 για Ξηρό Βήχα & Πονόλαιμο. Καταπραΰνει άμεσα.
Ενήλικες και Παιδιά 2+ ετών
- Eccles R. Understanding the symptoms of the common cold and influenza. Lancet Infect Dis. 2005 Nov;5(11):718-25. doi: 10.1016/S1473-3099(05)70270-X. PMID: 16253889; PMCID: PMC7185637.
- Song WJ, Morice AH. Cough Hypersensitivity Syndrome: A Few More Steps Forward. Allergy Asthma Immunol Res. 2017 Sep;9(5):394-402. doi: 10.4168/aair.2017.9.5.394. PMID: 28677352; PMCID: PMC5500693.
- Morice, Alyn H., A new way to examine acute cough in the pharmacy, The Pharmaceutical Journal, accessed 20 December 2022, available at https://pharmaceutical-journal.com/article/research/a-new-way-to-look-at-acute-cough-in-the-pharmacy
- Smith JA, Ashurst HL, Jack S, Woodcock AA, Earis JE. The description of cough sounds by healthcare professionals. Cough. 2006 Jan 25;2:1. doi: 10.1186/1745-9974-2-1. PMID: 16436200; PMCID: PMC1413549.
- Alsubaie H, Al-Shamrani A, Alharbi AS, Alhaider S. Clinical practice guidelines: Approach to cough in children: The official statement endorsed by the Saudi Pediatric Pulmonology Association (SPPA). Int J Pediatr Adolesc Med. 2015 Mar;2(1):38-43. doi: 10.1016/j.ijpam.2015.03.001. Epub 2015 Mar 20. PMID: 30805435; PMCID: PMC6372369.
- Sharma S, Hashmi MF, Alhajjaj MS. Cough. [Updated 2022 Aug 18]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2022 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK493221/
- NHS Inform, Cough - Long-term effects of COVID-19, accessed December 20, 2022, available at https://www.nhsinform.scot/long-term-effects-of-covid-19-long-covid/signs-and-symptoms/long-covid-cough
- BMJ Best Practice, Coronavirus disease 2019 (COVID-19) Management recommendations, accessed December 20, 2022, available at https://bestpractice.bmj.com/topics/en-gb/3000201/management-recommendations
- Kardos P, Dinh QT, Fuchs KH, Gillissen A, Klimek L, Koehler M, Sitter H, Worth H. German Respiratory Society guidelines for diagnosis and treatment of adults suffering from acute, subacute and chronic cough. Respir Med. 2020 Aug-Sep;170:105939. doi: 10.1016/j.rmed.2020.105939. Epub 2020 Apr 25. PMID: 32843157.
- Murgia V, Manti S, Licari A, De Filippo M, Ciprandi G, Marseglia GL. Upper Respiratory Tract Infection-Associated Acute Cough and the Urge to Cough: New Insights for Clinical Practice. Pediatr Allergy Immunol Pulmonol. 2020 Mar;33(1):3-11. doi: 10.1089/ped.2019.1135. PMID: 33406022; PMCID: PMC7875114.
- Wise PM, Breslin PA, Dalton P. Sweet taste and menthol increase cough reflex thresholds. Pulm Pharmacol Ther. 2012 Jun;25(3):236-41. doi: 10.1016/j.pupt.2012.03.005. Epub 2012 Mar 23. PMID: 22465565; PMCID: PMC4638412.
- NHS Sussex Community, Useful tips if you’re recovering from COVID-19, accessed December 20, 2022, available at https://www.sussexcommunity.nhs.uk/patients-and-visitors/resources/patient-resources/long-covid-information-and-resources
- Kardos P, Beeh KM, Sent U, Mueck T, Gräter H, Michel MC. Characterization of differential patient profiles and therapeutic responses of pharmacy customers for four ambroxol formulations. BMC Pharmacol Toxicol. 2018 Jul 4;19(1):40. doi: 10.1186/s40360-018-0229-y. PMID: 29973292; PMCID: PMC6030777.
- NHS, Cough, accessed December 20, 2022, available at https://www.nhs.uk/conditions/cough/
- Song WJ, Hui CKM, Hull JH, Birring SS, McGarvey L, Mazzone SB, Chung KF. Confronting COVID-19-associated cough and the post-COVID syndrome: role of viral neurotropism, neuroinflammation, and neuroimmune responses. Lancet Respir Med. 2021 May;9(5):533-544. doi: 10.1016/S2213-2600(21)00125-9. Epub 2021 Apr 12. PMID: 33857435; PMCID: PMC8041436.
- NHS Inform, Pneumonia, accessed 20 December 2022, available at https://www.nhsinform.scot/illnesses-and-conditions/lungs-and-airways/pneumonia